Tel tedaviniz bitti mi? Tebrikler! Muhtemelen buralara gelmek için çok emek harcadınız. Yeni güzel gülüşünüzün daim olması için tedavinin farklı bir aşamasına adım atmaktasınız – retainer – yani pekiştirme apareyleri.

Pekiştirme apareyleri dişlerinizi yeni pozisyonlarında tutmaya çalışan küçük apareylerdir. Çünkü tedaviniz yeni bittiği zaman dişlerinizin etrafındaki kemik olgunlaşmamıştır ve pekiştirme apareyi takılmazsa hareket edebilirler. Dişlerinizin etrafındaki kemik olgunlaşsa bile doktorunuzun önerdiği şekilde – bazen ömür boyu pekiştirme apareylerinin ağızda tutulması gerekebilir.

Dişler, onları çepeçevre saran kemik sürekli eritilip tekrar oluştuğu için hareket etmektedirler. ‘Aktif’ ortodontik tedavi sırasında ortodontist, braketler veya şeffaf plaklar aracılığı ile kontrollü ve hafif kuvvetler uygulayarak dişleri istenen pozisyona doğru hareket ettirmektedir. Tedaviniz bittikten sonra, yani braketler ağzınızdan çıktıktan sonra dişler yanak, dil ve çiğneme kuvvetleri ile tekrar hareket edebilirler. Bu kuvvetlere karşı koyabilmek için tedaviniz bittikten sonra dişlerin arkasından pekiştirme teli takılmalıdır (lingual retainer). Hiçbir şey dişlerin hareketini %100 durduramaz, ama retainerlar tavsiye edildiği gibi kullanılırsa diş hareketini durdurmada çok etkilidirler.

PEKİ KAÇ ÇEİT PEKİŞTİRME APAREYİ VARDIR?

Diş/çene bozukluğuna göre ortodonti uzmanınız size 2 farklı çeşit retainer uygulayabilir: 1) hareketli – yani sizin takıp çıkartabileceğiniz, 2) sabit – yani dişlerin arka yüzeylerine yapışan türde aparey.

HAREKETLİ PEKİŞTİRME APAREYLERİ

Hareketli retainerları istediğiniz zaman takıp çıkartabilirsiniz. Geleneksel Hawley apareyleri en eskiden beri kullanılan pekiştirme apareyidir. Bu aparey akrilik denen malzemeden üretilmektedir ve ön tarafından tel bulunmaktadır. Son zamanlarda özellikle popüler olan Essix pekiştirme apareyleri kullanılmaktadır. Bu apareyler neredeyse görünmezdir ve plastik benzeri malzemeden üretilmektedir.

Şekil 1. Alt ve üst çene takılmış olan şeffaf pekiştirme apareyi (Essix)

Şekil 2. Üst çene takılmış olan şeffaf pekiştirme apareyi (Essix)

Şekil 3. Hareketli pekiştirme apareylerinden olan Hawley apareyi

SABİT PEKİŞTİRME APAREYLERİ

Sabit pekiştirme apareyleri (lingual retainer) doktorunuz tarafından dişlerinizin arkasına yapıştırılmakta ve gerektiği zaman doktor tarafından çıkartılmaktadır. Bu küçük apareyler dişlerin gözükmeyen iç kısmına yapıştırılmaktadır.

Şekil 4. Alt dişlerin dile bakan yüzeyine yapıştırılan sabit retainer

Şekil 5. Üst dişlerin dile bakan yüzeyine yapıştırılan lingual retainer

Bazen sadece sabit veya sadece hareketli pekiştirme apareyi yeterli olmaktadır. Bazı durumlarda ise doktorunuz sabit ve hareketli pekiştirme apareylerinin ikisini de uygulayabilir.

Ortodontistiniz pekiştirme apareylerini hangi sıklıkla ve ne kadar süre boyunca kullanacağınız konusunda sizi bilgilendirecektir.

Unutmayın! Pekiştirme apareylerini takmazsanız dişleriniz hareket edebilir!

Birkaç tavsiye:

• Hareketli pekiştirme apareyi kullanıyorsanız, aparey ağzınızda olmadığı zaman mutlaka kutusunda bulundurunuz.
• Aparey kutusunu her zaman yanınızda taşıyın.
• Apareyinizi cebinize veya cüzdanınıza koymayınız.
• Apareyinizi asla peçeteye sarmayınız, genellikle bu şekilde aparey çöp kutusuna gitmektedir. Bu özellikle şeffaf pekiştirme apareyi (essix)  kullandığınız zaman geçerlidir.
• Apareyinizi evcil hayvanlardan uzak tutun. Özellikle köpekler essix pekiştirme apareylerini çiğnemeye bayılırlar.
• Hareketli pekiştirme apareyi kullanıyorsanız, apareyi sıcaktan uzak tutunuz. Özellikle Essix apareyleri sıcak ortamda kolaylıkla eriyebilmektedir.
• Pekiştirme apareylerinizi temiz tutmaya özen gösterin.
• Ortodontistiniz kullanacağınız hareketli pekiştirme apareyini nasıl temizleyeceğiniz konusunda size bilgi verecektir. Apareyi ağzınıza takmadan önce mutlaka dişlerinizi fırçalayın. Aparey bakımı ile ilgili makaleme göz atmak için tıklayın.
• Sabit pekiştirme apareylerini fırçalayabilirsiniz, diş ipi ile temizleyebilirsiniz ve ağız çalkalama suları kullanabilirsiniz.
• Hareketli pekiştirme apareyi kullanıyorsanız, yemek yerken çıkartılıp çıkartılmaması gerektiğini doktorunuza sorun. Çoğu zaman yemeklerde aparey kullanılmamaktadır.
• Eğer Essix pekiştirme apareyi kullanıyorsanız, aparey ağzınızdayken su dışındaki sıvıları tüketmeyin. Çünkü renkli sıvılar (kahve, çay, kırmızı şarap vs.) apareyle diş arasında kalmakta ve hem apareyi hem de dişi renklendirebilmektedir.
• Pekiştirme apareyinizde problem varsa – kırılma, gevşeme, sıkma, kaybolma vs. mutlaka ortodontistinize bilgi verin.

Sağlıklı ve güzel bir gülüşe sahip olmak sizin elinizdedir. Tedaviniz süresince, tedaviniz bittikten sonra ağız hijyenine özen gösterin, rutin diş hekimi kontrollerinizi yaptırın. Ortodontik tedavi ile elde ettiğiniz muhteşem sonuçların sürdürülmesi sizin elinizdedir. Bu yüzden pekiştirme apareylerini doktorunuzun tavsiye ettiği şekilde ve sürede kullanmalısınız.